Portal Orzeczeń Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Wałbrzychu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 maja 2021r.

Sąd Rejonowy w Wałbrzychu, VI Wydział Gospodarczy w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Łukasz Kozakiewicz

po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2021r. na posiedzeniu niejawnym1 sprawy

z powództwa (...) Spółki akcyjnej
w W.

przeciwko E. B.

o zapłatę

powództwo oddala.

/SSR Łukasz Kozakiewicz/

UZASADNIENIE

Powód wniósł o zasądzenie od pozwanego kwoty 931,63 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie oraz kwoty 167,98 zł tytułem rekompensaty kosztów odzyskiwania należności i kosztami procesu. W uzasadnieniu pozwu podał, że zawarł z pozwanym umowę ubezpieczenia komunikacyjnego dla pojazdu I. (...) i z tego tytułu przysługuje mu wierzytelność o zapłatę składki ubezpieczeniowej.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 10 marca 2020r., sygn. akt VI GNc 150/21 nakazano pozwanemu, aby zapłacił na rzecz powoda kwotę 763,65 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 227,65 zł od dnia 17 maja 2014r., od kwoty 536,00 zł od dnia 26 sierpnia 2014r., oraz kwotę 167,98 zł (sto sześćdziesiąt siedem złotych 98/100) tytułem rekompensaty za koszty odzyskiwania należności, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (t.j. Dz.U. z 2019r., poz. 118) i kwotę 118,85 zł (sto osiemnaście złotych 85/100) tytułem kosztów procesu.

W sprzeciwie od tego nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu. Przyznając zawarcie z powodem umowy ubezpieczenia, zarzucił że wynikające z niej roszczenie uległo przedawnieniu, a nadto że darował pojazd swojemu synowi a w okresie jego posiadania pokrywał wszystkie należności z tytułu umów ubezpieczenia.

Sąd ustalił.

Strony zawarły umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdu dla pojazdu marki I. (...) numer rejestracyjny (...) w okresie od 27 listopada 2013r. do 26 listopada 2014r. za zapłatą składki w wysokości 2.146,- zł, płatnej: w kwocie 227,65 zł do dnia 25 maja 2014r. i 536,- zł do dnia 25 sierpnia 2014r.

Dowód: polisa Nr (...) – k. 18.

Pismem z dnia 21 kwietnia 2016r. powód wezwał pozwanego do zapłaty zaległej składki ubezpieczeniowej w wysokości 763,65 zł wraz z odsetkami.

Dowód: pismo z dn. 21.04.2016r. – k. 17.

W dniu 15 czerwca 2016r. powód złożył – w postępowaniu elektronicznym sygn. akt VI Nc – e 1001585/16 – pozew o zapłatę zaległej składki ubezpieczeniowej wynikającej z polisy nr (...) w wysokości 931,63 zł. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Wałbrzychu z dnia 14 września 2016r., sygn. akt VI GC 754/16 prawomocnym z dniem 29 września 2016r. postępowanie w tej sprawie umorzono na podstawie art. 505 ³⁷ § 1 k.p.c.

W dniu 23 lipca 2019r. powód złożył – w postępowaniu elektronicznym sygn. akt VI Nc – e 1382450/19 – pozew o zapłatę zaległej składki ubezpieczeniowej wynikającej z polisy nr (...) w wysokości 931,63 zł. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Wałbrzychu z dnia 5 grudnia 2019r., sygn. akt I C 1700/19 prawomocnym z dniem 8 stycznia 2020r. postępowanie w tej sprawie umorzono na podstawie art. 505 ³⁷ § 1 k.p.c.

Dowód: pozew sygn. akt VI Nc – e 1001585/16 – k. 2 – 5 akt sygn. akt VI GC 754/16, postanowienie z dn. 21.03.2016r. – k. 12 akt sygn. akt VI GC 754/16 , pozew sygn. akt VI Nc – e 1382450/19 – k. 2 – 5 akt sygn. akt I C 1700/19, postanowienie z dn. 20.05.2019r. – k. 11 akt sygn. akt I C 1700/19.

Sąd zważył.

Z uwagi na spełnienie przesłanek z art. 148 ¹ § 1 k.p.c., sprawę rozstrzygnięto na posiedzeniu niejawnym.

Stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd ustalił na podstawie powołanych przez powoda dowodów z dokumentów w tym dokumentów znajdujących się w aktach sygn. akt VI GC 754/16 i I C 1700/19 – prawdziwości i rzetelności których żadna ze stron nie zaprzeczyła, co pozwalało uznać je za właściwe i miarodajne źródło informacji o stanie faktycznym sprawy.

W oparciu o przeprowadzone dowody Sąd ustalił istotne okoliczności sprawy obejmujące fakt zawarcia między stronami umowy ubezpieczenia i jej warunki oraz przedprocesowe czynności powoda podejmowane w celu dochodzenia tej należności.

Zgodnie z art. 805 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Zawarcie umowy ubezpieczenia komunikacyjnego (od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów) pojazdu marki I. (...) numer rejestracyjny (...) pozostawało niesporne, gdyż wynikało z załączonego do pozwu dokumentu polisy i zostało przyznane przez pozwanego w sprzeciwie od nakazu zapłaty. Pozwany nie przeczył też twierdzeniom pozwu dotyczącym braku zapłaty składki z tytułu w/w umowy. Oznacza to, że – co do zasady – powodowi przysługuje wierzytelność z tytułu przedmiotowej składki w wysokości określonej w umowie ubezpieczenia. Brak zapłaty tej kwoty usprawiedliwia także – co do zasady – roszczenie o zapłatę rekompensaty kosztów odzyskiwania należności, o której mowa w art. 10 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 8 marca 2013r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (t.j. Dz.U. z 2020r., poz. 935).

W obronie przed tym roszczenie pozwany podniósł zarzut przedawnienia. Zgodnie z art. 819 § 1 k.c., roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech. Z kolei w myśl art. 120 § 1 k.c., bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Wymagalność dochodzonego roszczenia przypadała – zgodnie z umową ubezpieczenia – z dniem upływu terminu do zapłaty składki ubezpieczeniowej, przypadającym: co do kwoty 227,65 zł w dniu 25 maja 2014r. i co do kwoty 536,- zł – z dniem 25 sierpnia 2014r. Oznacza to, że roszczenie pierwotnie ulegało przedawnieniu – z dniem – odpowiednio 26 czerwca 2017r. i 11 grudnia 2017r.

Powód z kolei powołał się na przerwanie biegu przedawnienia wskutek wytoczenia powództwa w sprawach sygn. akt VI GC 754/16 i I C 1700/19. W myśl art. 123 § 1 pkt 1 k.c., bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Powód istotnie wytoczył powództwo o zapłatę składki ubezpieczeniowej stanowiącej przedmiot dochodzonego także w niniejszej sprawie roszczenia, czyniąc to w postępowaniu elektronicznym zainicjowanym w dniu 15 czerwca 2016r. pod sygn. akt VI Nc – e 1001585/16 i zakończonym umorzeniem postępowania, sygn. akt VI GC 754/16 z dniem 29 września 2016r. a następnie w postępowaniu elektronicznym zainicjowanym w dniu 23 lipca 2019r. pod sygn. akt VI Nc – e 1382450/19 i zakończonym umorzeniem postępowania, sygn. akt I C 1700/19 z dniem 8 stycznia 2020r. Należy wskazać, że umorzenie w/w postępowań, jako następstwo braku uzupełnienia przez powoda braków pozwu w zgodzie z art. 505 ^{( 37)} § 1 k.p.c., stanowiło rozstrzygnięcie jedynie formalne, co oznacza że Sąd nie dokonywał analizy zasadności roszczenia, a tym samym sprawa nie znalazła się na etapie, a którym możliwa byłaby realizacja celu takiego postępowania, o którym mowa w art. 123 § 1 pkt 1 k.p.c. Niemniej, z uwagi na brak w przypadku procesów zainicjowanych w postępowaniu elektronicznym a następnie przekazanych do sądu właściwości ogólnej pozwanego na podstawie art. 505 ^{( 33)} k.p.c. skutku umorzenia postępowania analogicznego do rozwiązania przyjętego w art. 182 § 2 k.p.c., uznaje się, że także w przypadku umorzenia postępowania na podstawie art. 505 ^{( 37)} § 1 k.p.c., wniesiony uprzednio pozew przerywa bieg przedawnienia ( vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2013 r. III CZP 66/13). W konsekwencji bieg przedawnienia roszczenia został przerwany z dniem 15 czerwca 2016r. (postępowanie wszczęte sygn. akt VI Nc – e 1001585/16) i rozpoczął bieg na nowo z dniem 29 września 2016r. (uprawomocnienie postanowienia o umorzeniu postępowania sygn. akt VI GC 754/16). W następstwie tego, trzyletni okres przedawnienia upływał z dniem 31 grudnia 2019r. – a to wobec zmiany brzmienia art. 118 k.c. i treści art. 5 ustawy z dnia 13 kwietnia 2018r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1104), przewidującego stosowanie zmienionych regulacji do roszczeń jeszcze nieprzedawnionych. Przed upływem tego okresu, bo w dniu 23 lipca 2019r. powód ponownie wytoczył powództwo w postępowaniu elektronicznym (sygn. akt VI Nc – e 1382450/19), które to postępowanie również zakończyło się umorzeniem postępowania sygn. akt I C 1700/19 z uwagi na nieuzupełnienie braków pozwy w zgodzie z art. 505 ^{( 37)} § 1 k.p.c. – z dniem 8 stycznia 2020r. Gdyby przyjąć, że pozew ten również powodował przerwanie biegu przedawnienia, oznaczałoby to, że okres przedawnienia biegł na nowo od dnia 8 stycznia 2020r. i upływał w dniu 31 grudnia 2023r., a zatem wnosząc pozew w dniu 27 października 2020r. (pierwotnie w sprawie sygn. akt VI Nc – e 1597367/20 – k. 21) powód uczyniłby to przed upływem okresu przedawnienia. Zdaniem Sądu jednak powództwo wytoczone w sprawie sygn. akt VI Nc – e 1382450/19 nie wywoływało już skutku w postaci przerwania biegu przedawnienia. Należ mieć na uwadze, że – po myśli art. 123 § 1 pkt 1 k.c., skutek takie może powodować jedynie czynność przed sądem przedsięwzięta bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Oznacza to, że rzeczywistym zamiarem wierzyciela wytaczającego powództwo, musi być uzyskanie potwierdzenia uprawnienia do wierzytelności (orzeczenia uwzględniającego powództwo), która może być następnie egzekwowane w drodze przymusu egzekucyjnego. Nie jest bowiem czynnością zmierzającą bezpośrednio do dochodzenia roszczenia wytoczenie powództwa, którego celem jest jedynie przedłużenie okresu zaskarżalności wierzytelności przez doprowadzenie do kolejnej przerwy biegu przedawnienia. Taki cel pozostaje zarówno w sprzeczności z założeniami instytucji przedawnienia roszczenia, wśród których na czoło wysuwa się przede wszystkim czasowe ograniczenie uprawnienia służącego wierzycielowi i przyznanie prawa do uchylenia się od zaspokojenia roszczenia zobowiązanemu, jak i w sprzeczności z podstawowym założeniem postępowania sądowego, którym jest doprowadzenie do uzyskania tytułu egzekucyjnego, a nie do przerwy biegu przedawnienia. W każdym przypadku sąd jest zobowiązany do badania, czy zachodzą przesłanki określone w art. 123 § 1 pkt 1 k.c., a więc również badania, czy jest to czynność, która potencjalnie może doprowadzić do realizacji roszczenia oraz badania, jaki jest jej rzeczywisty cel. To, że pierwsze postępowanie zainicjowane w postępowaniu elektronicznym i zakończone w sprawie sygn. akt VI GC 754/16 przerywa bieg terminu przedawnienia, nie przesądza w jakimkolwiek stopniu o wystąpieniu lub braku wystąpienia tożsamego skutku prawnego w odniesieniu do kolejnej takiej inicjatywy wierzyciela. Kolejne powództwo jest bowiem czynnością, która może wywołać skutek przewidziany w art. 123 § 1 pkt 1 k.c., ale jedynie wówczas, jeżeli w okolicznościach stanu faktycznego zaistnieje podstawa do oceny, że czynność tę przedsięwzięto bezpośrednio w celu wskazanym w tym przepisie ( vide : postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2020r., sygn. akt III CSK 285/19; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2020r., sygn. akt IV CSK 522/19). Trzeba przy tym mieć na uwadze, że jedynie w postępowaniu elektronicznym możliwe jest formalne zakończenie postępowania – jego umorzenie z jednoczesnym zachowaniem skutków jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Takie rozstrzygniecie w procesie zainicjowanym poza postępowaniem elektronicznym musiałoby być bowiem wynikiem cofnięcia pozwu, co powoduje że nie wywołałby on żadnych skutków prawnych (art. 203 § 2 k.p.c.) w tym w szczególności przerwy biegu przedawnienia. Co za tym idzie, postępowanie zainicjowane jedynie w celu przerwania biegu przedawnienia w istocie nie może takiego skutku wywoływać.

W realiach niniejszej sprawy trudno doszukać się w działaniu powoda przy wnoszeniu pozwu w sprawie sygn. akt VI Nc – e 1382450/19 (I C 1700/19) intencji uzyskania tytułu egzekucyjnego, skoro ponownie dopuścił on do umorzenia postępowania nie uzupełniając braków pozwu w zgodzie z art. 505 ³⁷ § 1 k.p.c. W ocenie Sądu działanie powoda było tu ukierunkowane wyłącznie na przerwanie biegu przedawnienia. Podkreślenia wymaga, że celem instytucji przedawnienia jest możliwość uchylenia się przez dłużnika od obowiązku zaspokojenia wierzyciela po upływie określonego czasu. Nie może być on przy tym utrzymywany w permanentnym stanie niepewności co do aktualności roszczenia i intencji wierzyciela.

W tych warunkach Sąd doszedł do przekonania, że o ile pozew wniesiony w sprawie sygn. akt VI Nc – e 1001585/16 umorzonej w sprawie sygn. akt VI GC 754/16 skutkował przerwaniem biegu przedawnienia roszczenia, co powodowało że upływał on w dniu 31 grudnia 2019r., o tyle pozew wniesiony w sprawie sygn. akt VI Nc – e 1382450/19 i umorzonej w sprawie sygn. akt I C 1700/19 już takiego skutku nie wywoływał. Tym samym wytoczenie powództwa w niniejszej sprawie nastąpiło już po upływie okresu przedawnienia bo dopiero w dniu 27 października 2020r.

W uzupełnieniu powyższego należy wskazać, że roszczenie o rekompensatę kosztów odzyskiwania należności uległo przedawnieniu już dniem 11 grudnia 2017r. Stosownie do art. 10 ust. 1 w zw. z art. 7 ustawy z dnia 8 marca 2013r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, roszczenie to powstaje i staje się wymagalne z chwilą wymagalności zaległej należności ( vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2015r., sygn. akt III CZP 94/15). Jednocześnie powód nie dochodził tej wierzytelności (rekompensaty) ani w sprawie sygn. akt VI Nc – e 1001585/16, ani w sprawie sygn. akt VI Nc – e 1382450/19), podczas gdy skutek przerwania biegu przedawnienia w następstwie wytoczenia powództwa może dotyczyć jedynie roszczenia objętego pozwem.

Zgodnie z art. 117 § 2 k.c., po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne. Skoro zatem pozwany skutecznie powołał się na zarzut przedawnienia, powództwo okazało się nieuzasadnione i jako takie podlegało oddaleniu.

Tych warunkach zbędnym było badania pozostałych zarzutów pozwanego tym przeniesienia prawa własności pojazdu oraz zapłaty należności z tytułu składki ubezpieczeniowej (tu zresztą pozwany powoływał na brak odpowiednich dowodów zapłaty z uwagi na znaczny upływ czasu, co dodatkowo uzasadnia pogląd o nadużyciu przez poda prawa poprzez podejmowanie działań zmierzających jedynie do przerwania biegu przedawnienia).

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w wyroku.

/SSR Łukasz Kozakiewicz/

1 art. 148 ¹ § 1 k.p.c.